Τι είναι το μεσοθηλίωμα

Το μεσοθηλίωμα είναι ένας σπάνιος, αργά αναπτυσσόμενος τύπος όγκου των μαλακών μορίων. Ο όγκος εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας και συνήθως σχηματίζεται στον υπεζωκότα. Σπανιότερα, ο όγκος μπορεί επίσης να διαγνωστεί στο περιτόναιο.

Πώς αναπτύσσεται το μεσοθηλίωμα

Ένα μεσοθηλίωμα σχηματίζεται από το λεπτό στρώμα ιστού που ονομάζεται μεσοθήλιο. Το μεσοθήλιο είναι μια μεμβράνη δύο στρωμάτων που καλύπτει τα εσωτερικά όργανα. Μεταξύ των δύο στρωμάτων του μεσοθηλίου υπάρχει υγρό. Αυτό το υγρό επιτρέπει στα όργανα να ολισθαίνουν το ένα δίπλα στο άλλο χωρίς προβλήματα αν αρχίσουν να κινούνται. Το μεσοθηλίωμα σχηματίζεται συχνότερα στους πνεύμονες, αλλά και στο θωρακικό τοίχωμα. Σπανιότερα, μεσοθηλίωμα εμφανίζεται στο κοιλιακό τοίχωμα, το περικάρδιο ή το όσχεο.

Τι προκαλεί τη δημιουργία μεσοθηλιώματος

Οι ίνες αμιάντου είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη μεσοθηλιώματος. Η εισπνοή ινών αμιάντου είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Αν και η επεξεργασία αμιάντου έχει απαγορευτεί στη Γερμανία από το 1993 και πλέον και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η περίοδος λανθάνουσας κατάστασης είναι μεταξύ 30 και 50 ετών. Επομένως, πάνω απ' όλα, άτομα που απασχολούνταν στον κατασκευαστικό κλάδο νοσούν από μεσοθηλίωμα. Μόνο το 2020, 824 μεσοθηλιώματα σχετιζόμενα με τον αμίαντο αναγνωρίστηκαν από τις ασφαλιστικές ενώσεις αστικής ευθύνης των εργοδοτών. Οι γυναίκες έρχονται σε επαφή με τον αμίαντο έμμεσα, για παράδειγμα μέσω του πλυσίματος των μολυσμένων ρούχων εργασίας. Εάν έχουν πραγματοποιηθεί ιδιωτικές εργασίες κατεδάφισης ή/και ανακαίνισης , υπάρχει επίσης η πιθανότητα να έρθουν σε επαφή με ίνες αμιάντου εδώ .

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σκόνη από ίνες γυαλιού ή η τοξίκωση, που προκαλείται από τον καπνό του τσιγάρου ή άλλους εξωγενείς ρύπους, μπορεί επίσης να προκαλέσει μεσοθηλίωμα. Πιο σπάνια, το μεσοθηλίωμα έχει εμφανιστεί μετά από ακτινοθεραπεία λόγω θεραπείας για λέμφωμα Hodgkin ή άλλους κακοήθεις καρκίνους.

Σε ποιες μορφές μπορεί να χωριστεί το μεσοθηλίωμα

Ένα μεσοθηλίωμα μπορεί να είναι καλοήθες ή κακοήθες. Ενώ ένα καλοήθες μεσοθηλίωμα είναι μη επεμβατικό και αναπτύσσεται αργά, ένα κακοήθες μεσοθηλίωμα χαρακτηρίζεται από την επεμβατική και ταχεία ανάπτυξή του. Περίπου 10 έως 30 τοις εκατό όλων των μεσοθηλιωμάτων είναι κακοήθη.

Τα μεσοθηλιώματα μπορούν να διαφοροποιηθούν περαιτέρω ανάλογα με τις θέσεις τους ως εξής:

• Πλευρομεσοθηλίωμα: δημιουργείται στον υπεζωκότα και είναι η πιο κοινή μορφή μεσοθηλιώματος,
• στο περικάρδιο,
• στο περιτόναιο, το οποίο εμφανίζεται σε ποσοστό 5 έως 17% του συνόλου των περιπτώσεων,
• στην tunica vaginalis testis (δέρμα που περιβάλλει τον όρχι)

Ποια είναι τα συμπτώματα του μεσοθηλιώματος

Το μεσοθηλίωμα μπορεί να προκαλέσει τα ακόλουθα συμπτώματα, τα οποία συνήθως εμφανίζονται μόνο μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα της νόσου:

• υποτροπιάζουσα συσσώρευση υγρού στη θωρακική κοιλότητα (υπεζωκοτικές συλλογές),
• υποτροπιάζουσα συσσώρευση υγρού μεταξύ του περικαρδίου και του περικαρδιακού σάκου (περικαρδιακές συλλογές),
• υποτροπιάζον κοιλιακό υγρό (περιτοναϊκές συλλογές),
• Δύσπνοια λόγω συσσώρευσης υγρού στους πνεύμονες,
• πρησμένη κοιλιά,
• Πόνος στο θωρακικό τοίχωμα,
• Βήχας,
• Κόπωση,
• Απώλεια βάρους.

Πώς διαγιγνώσκεται το μεσοθηλίωμα

Το μεσοθηλίωμα είναι συνήθως δύσκολο να διαγνωστεί. Εάν υπάρχει υποψία μεσοθηλιώματος , συχνά διενεργείται ιστολογική εξέταση . Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη δειγμάτων ιστού για να εξεταστούν στο μικροσκόπιο. Ο ασφαλέστερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η χρήση θωρακοσκόπησης. Χρησιμοποιώντας τη λεγόμενη "τεχνική της κλειδαρότρυπας", μια κάμερα εισάγεται στη θωρακική κοιλότητα σε μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία για την αφαίρεση κομματιών ιστού από τον υπεζωκότα με τη χρήση λαβίδας.

Επιπλέον, χρησιμοποιούνται οι συνήθεις διαδικασίες απεικονιστικής εξέτασης, όπως η ακτινογραφία ή η αξονική τομογραφία (CT). Στην ακτινογραφία ή στα δείγματα ιστού του ασθενούς, συχνά μπορούν επίσης να ανιχνευθούν ίνες αμιάντου , γεγονός που επιβεβαιώνει την υποψία μεσοθηλιώματος .

Κατά κανόνα, το μεσοθηλίωμα διαγιγνώσκεται μόνο σε προχωρημένο στάδιο όγκου. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή η νόσος είναι χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πώς αντιμετωπίζεται το μεσοθηλίωμα

Ο τύπος θεραπείας εξαρτάται από την έκταση στην οποία έχει ήδη εξαπλωθεί το μεσοθηλίωμα . Εάν είναι δυνατόν, το μεσοθηλίωμα πρέπει πάντα να αφαιρείται χειρουργικά . Μετά την επέμβαση συνιστάται ακτινοβολία ή/και χημειοθεραπεία, καθώς ο ιστός του μεσοθηλιώματος κατά προτίμηση αναπτύσσεται μέσα στο χειρουργικό κανάλι.

Σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης, είναι δυνατές οι ακόλουθες προσεγγίσεις:

• (Ε)ΠΔ: (εκτεταμένη) πτερεκτομή/αποκοπή,
• P/D: πλευρεκτομή/αποκορτικοποίηση,
• EPP: εξωπλευρική πλευροπνευμονεκτομή

 
Οι δύο πρώτες επεμβάσεις αποσκοπούν στην αφαίρεση ολόκληρου του όγκου (πλήρης εκτομή) και, αν είναι δυνατόν, στη διατήρηση του πνεύμονα . Ωστόσο, το τελευταίο είναι συνήθως εφικτό μόνο σε πρώιμο στάδιο του όγκου . Εάν ο όγκος έχει ήδη εξαπλωθεί διηθητικά, συνήθως είναι δυνατή μόνο η πλήρης μακροσκοπική εκτομή (EEP). Εάν, από την άλλη πλευρά, ο ασθενής έχει μειωμένη καρδιακή ή πνευμονική λειτουργία, μάλλον εξασθενημένη γενική κατάσταση και σχετικές συνοδές νόσους, η Π/Δ είναι η καταλληλότερη χειρουργική μέθοδος. Ιδιαίτερα σε πρώιμο στάδιο της νόσου, η πνευμονική λειτουργία μπορεί ακόμη να διατηρηθεί.

Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον κατά την επιλογή της αντίστοιχης θεραπείας επικεντρώνεται στη διατήρηση της ποιότητας ζωής του ασθενούς όσο το δυνατόν υψηλότερη. Για παράδειγμα, η αφαίρεση υγρού από τους πνεύμονες μπορεί να διευκολύνει την αναπνοή ή η χορήγηση αναλγητικών μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο του ασθενούς .

Ποια είναι η πρόγνωση για το μεσοθηλίωμα

Το μεσοθηλίωμα έχει μάλλον δυσμενή πρόγνωση. Το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης είναι 11% στους άνδρες και 12 % στις γυναίκες. Η ακριβής πρόγνωση εξαρτάται από το αν ο όγκος είναι κακοήθης και από τον τύπο των κυττάρων. Γενικά, γίνεται διάκριση μεταξύ τριών κυτταρικών τύπων:

• ο επιθηλιοειδής τύπος,
• ο διφασικός τύπος,
• ο σαρκωματοειδής τύπος

 
Ο επιθηλιοειδής τύπος έχει καλύτερη πρόγνωση από τους άλλους δύο τύπους . Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό σημαίνει αρκετά χρόνια ζωής.