Τι είναι το λέμφωμα Β-κυττάρων

Το λέμφωμα Β-κυττάρων είναι μια κακοήθης νόσος που προσβάλλει το λεμφικό σύστημα και ανήκει στην υπερ-ομάδα των μη-Hodgkin λεμφωμάτων. Το λεμφικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την ειδική άμυνα κατά των παθογόνων μικροοργανισμών και αποτελείται από λεμφοκύτταρα, τα λεγόμενα λευκά αιμοσφαίρια. Στο λέμφωμα Β-κυττάρων, τα Β-λεμφοκύτταρα μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη διαφόρων λεμφωμάτων, τα οποία ομαδοποιούνται στην ασθένεια του λεμφώματος Β-κυττάρων. Επειδή το λέμφωμα Β-κυττάρων αναπτύσσεται γρήγορα και διασπείρει τα λεμφικά κύτταρα στο σώμα σε πρώιμο στάδιο, είναι ένα από τα επιθετικά λεμφώματα που εμφανίζονται ελαφρώς συχνότερα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες.

Τι προκαλεί την ανάπτυξη λεμφώματος από κύτταρα Β

Το λέμφωμα Β-κυττάρων μπορεί να σχηματιστεί λόγω της ελαττωματικής κυτταρικής διαίρεσης ενός μεμονωμένου Β-κυττάρου, εκτός εάν το σφάλμα αυτό επιδιορθωθεί άμεσα. Αν και τα περισσότερα σφάλματα στην κυτταρική διαίρεση έχουν ως αποτέλεσμα να μην επιβιώνει το θυγατρικό κύτταρο, υπάρχουν επίσης σφάλματα που δίνουν στο θυγατρικό κύτταρο πλεονέκτημα. Το τελευταίο συμβάλλει στη συνέχεια στην ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη του Β λεμφοκυττάρου στο οποίο εμφανίστηκε αρχικά το σφάλμα.

Ποιες μορφές λεμφωμάτων Β-κυττάρων διακρίνονται

Τα Β-κυτταρικά λεμφώματα διακρίνονται γενικά στις ακόλουθες ήπιες (χαμηλής κακοήθειας) και στις επιθετικές (υψηλής κακοήθειας) μορφές:

• τα ήπια λεμφώματα από Β-κύτταρα:
• χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία (ΧΛΛ),
• Εξωλεμφικό λέμφωμα MALT,
• Follicular lymphoma,
• Τριχωτή κυτταρική λευχαιμία,
• Λέμφωμα από κύτταρα του μανδύα,
• Λέμφωμα οριακής ζώνης,
• Πολλαπλό μυέλωμα,
• Λεμφοπλασματοκυτταρικό λέμφωμα,

• επιθετικό λέμφωμα Β-κυττάρων:
• αναπλαστικά, ανοσοβλαστικά ή λεμφοβλαστικά λεμφώματα,
• Λέμφωμα Burkitt,
• Διάχυτο λέμφωμα μεγάλων Β-κυττάρων (DLBCL)

Ποια είναι τα συμπτώματα του λεμφώματος Β-κυττάρων

Ένα λέμφωμα Β-κυττάρων μπορεί να γίνει αισθητό με έναν λεμφαδένα που μεγαλώνει ή με διόγκωση των λεμφαδένων. Οι λεμφαδένες στην περιοχή του λαιμού ή στην περιοχή του θώρακα (το λεγόμενο μεσοθωράκιο) προσβάλλονται πολύ συχνότερα από τους λεμφαδένες που βρίσκονται κάτω από το διάφραγμα. Ωστόσο, τόσο οι διογκωμένοι λεμφαδένες όσο και η διόγκωση των λεμφαδένων μπορεί να οφείλονται σε άλλες ιατρικές καταστάσεις. Επειδή συνήθως δεν είναι ευαίσθητοι στην πίεση και γίνονται επώδυνοι μόνο όταν αυξάνονται εξαιρετικά γρήγορα, το λέμφωμα από Β-κύτταρα διαγιγνώσκεται συνήθως αργά.

Εάν το λέμφωμα Β-κυττάρων έχει ήδη εξαπλωθεί στο μυελό των οστών, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή του φυσιολογικού σχηματισμού αίματος. Αυτό συμβαίνει σε ποσοστό περίπου 10 τοις εκατό όλων των πρώτων διαγνώσεων. Οι ασθενείς παραπονιούνται τότε για κόπωση ή γενική ατονία λόγω της μείωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων (η λεγόμενη αναιμία). Εάν μειωθεί επίσης ο αριθμός των αιμοπεταλίων (θρομβοπενία), αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας, ενώ η έλλειψη λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοκυτταροπενία) οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξει ανεπιθύμητη απώλεια βάρους, τακτικά επαναλαμβανόμενα επεισόδια πυρετού και νυχτερινές εφιδρώσεις.

Πώς γίνεται η διάγνωση του λεμφώματος από κύτταρα Β

Μετά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού, ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μια φυσική εξέταση, η οποία επικεντρώνεται κυρίως στην ακρόαση, την ψηλάφηση, αλλά και την ψηλάφηση, προκειμένου να ανιχνεύσει ένα πιθανό λέμφωμα Β-κυττάρων. Ακολουθεί εξέταση αίματος και αξονική τομογραφία (CT) του λαιμού, του θώρακα, της κοιλιάς και της λεκάνης. Η αξονική τομογραφία μπορεί να συνδυαστεί με τη λεγόμενη τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (=PET). Στην εξέταση αυτή, ο ασθενής λαμβάνει ένεση με ραδιενεργά επισημασμένο σάκχαρο. Αυτό συσσωρεύεται στους μεταβολικά ενεργούς ιστούς και μπορεί στη συνέχεια να απεικονιστεί με κάμερα.

Το λέμφωμα Β-κυττάρων μπορεί να ανιχνευθεί ήδη από τα αποτελέσματα μιας εξέτασης αίματος, εφόσον τα κύτταρα έχουν ήδη εγκατασταθεί και πολλαπλασιαστεί στο μυελό των οστών. Στην περίπτωση αυτή, εκτοπίζουν τον φυσιολογικό σχηματισμό του αίματος και συμβάλλουν σε μια αλλοιωμένη εικόνα του αίματος. Σε μια μεγάλη γενική αίματος, μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς ποιες μορφές λευκοκυττάρων είναι μειωμένες. Εάν υπάρχει διογκωμένος λεμφαδένας και δεν βρίσκεται σε δυσμενή θέση, ο γιατρός μπορεί επίσης να πάρει δείγμα ιστού από αυτόν. Ένας ειδικευμένος αιματοπαθολόγος, ο οποίος ειδικεύεται στη διάγνωση κακοήθων νόσων του ανοσοποιητικού συστήματος και του αίματος, μπορεί να κάνει δηλώσεις σχετικά με τον τύπο του λεμφώματος μέσω ανοσολογικών εξετάσεων.

Πώς αντιμετωπίζεται το λέμφωμα από κύτταρα Β

Δεδομένου ότι το λέμφωμα Β-κυττάρων είναι ένα επιθετικό, ταχέως αναπτυσσόμενο λέμφωμα, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως μετά τη διάγνωση. Η θεραπεία πρέπει να πραγματοποιείται από έμπειρους ειδικούς αιματολόγους και ογκολόγους. Το λέμφωμα από Β-κύτταρα αντιμετωπίζεται συνήθως κατά κύριο λόγο με ανοσοχημειοθεραπεία, τη λεγόμενη R-CHOP. Εδώ, αντισώματα (μονοκλωνικά αντισώματα) που παράγονται στο εργαστήριο από μια κυτταρική σειρά συνδυάζονται με ένα ή περισσότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα (κυτταροστατικά). Τα αντισώματα που παράγονται στο εργαστήριο (αντι-CD20 αντισώματα) περιγράφονται με το R στην ονομασία της θεραπείας R-CHOP (rituximab), ενώ CHOP σημαίνει χημειοθεραπεία. Κάθε γράμμα αντιπροσωπεύει ένα φάρμακο:

• C: κυκλοφωσφαμίδη
• H: δοξορουβικίνη
• Ο: βινκριστίνη
• P: πρεδνιζόνη

Κατά κανόνα, η θεραπεία R-CHOP πραγματοποιείται σε διαστήματα δύο ή τριών εβδομάδων με μέσο όρο έξι κύκλους.

Ποια είναι η πρόγνωση για το λέμφωμα από Β κύτταρα

Η θεραπεία του λεμφώματος από Β-κύτταρα έχει βελτιωθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια, έτσι ώστε να έχει επιτευχθεί πλέον ποσοστό ίασης 80 %. Προϋπόθεση όμως γι' αυτό είναι η θεραπεία να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού στην προβλεπόμενη δόση και χωρίς καθυστερήσεις. Το κατά πόσον ένα λέμφωμα από Β-κύτταρα αναπτύσσεται ξανά (υποτροπή) μετά από επιτυχή θεραπεία εξαρτάται τόσο από την ηλικία όσο και από τη γενική υγεία του ασθενούς.