Wat is de ziekte van Bowen?
De ziekte van Bowen, ook bekend als dermatosis praecancerosa, is een voorloper van witte huidkanker en vereist een vroege behandeling. De ziekte verschijnt vaak als een roodachtige schilferige huidverandering en kan zich op veel verschillende plaatsen ontwikkelen en soms ook de slijmvliezen aantasten. Mannen boven de 40 jaar hebben meer kans op de ziekte van Bowen dan mannen. De ziekte van Bowen wordt vaak ten onrechte gediagnosticeerd als psoriasis.
Is de ziekte van Bowen kwaadaardig?
De ziekte van Bowen beschrijft het voorstadium van witte huidkanker, in dit geval een zogenaamd plaveiselcelcarcinoom. Een plaveiselcelcarcinoom is een kwaadaardige tumor die ontstaat uit de slijmvliezen en de bovenste cellaag, het zogenaamde epitheel, van de huid. Bij de ziekte van Bowen is de tumor nog gelokaliseerd in zijn groei en nog niet voorbij het keldermembraan gegroeid.
Wat zijn de oorzaken van de ziekte van Bowen?
Er zijn verschillende oorzaken die het ontstaan van de ziekte van Bowen kunnen verklaren. Naast algemene kankerverwekkende factoren zoals UV-straling of contact met kankerverwekkende chemicaliën kan ook het innemen van immunosuppressiva bijdragen aan het ontstaan van de ziekte.
Wat is Queyrat's erythroplasie?
Als de ziekte van Bowen zich ontwikkelt in de slijmvliezen of overgangsslijmvliezen, noemen artsen dat erythroplasie quéyrat. Dit kan het mondslijmvlies, het anale gebied, maar ook de eikel en de voorhuid van de penis aantasten.
Erythroplasia Queyrat is gemakkelijk beschadigde huid die de neiging heeft om snel te bloeden en te veranderen in een kwaadaardig carcinoom. Omdat deze ziekte niet altijd operatief verwijderd kan worden vanwege de soms moeilijk bereikbare delen van het lichaam, wordt erythroplasia Queyrat vaak behandeld met bestraling.
Hoe kan de ziekte van Bowen worden voorkomen?
Artsen adviseren om direct contact met UV-straling te vermijden, omdat dit als een van de belangrijkste oorzaken van de ziekte van Bowen wordt beschouwd. Beschermende kleding, maar ook het gebruik van zonnebrandcrème en het strikt vermijden van sterk zonlicht rond de middag kunnen al helpen.
Het is ook raadzaam je te laten inenten tegen het humaan papillomavirus, waarvan ook bekend is dat het de ziekte van Bowen kan veroorzaken. Behalve tegen de ziekte van Bowen zou de vaccinatie ook moeten beschermen tegen het ontstaan van verschillende soorten wratten en baarmoederhalskanker.
Wat zijn de symptomen van de ziekte van Bowen?
In de meeste gevallen is de ziekte van Bowen alleen zichtbaar als een verandering van de huid, maar veroorzaakt verder geen pijn of ongemak. Aan de buitenkant kunnen individuele, maar scherp begrensde rode schilferige huidveranderingen worden opgemerkt, die enkele millimeters tot decimeters in doorsnee zijn. De ziekte van Cowen kan gevoeld worden als een lichte verhoging. In de meeste gevallen ontwikkelt de ziekte van Bowen zich op het gezicht, de hals, het bovenlichaam, de handen of de onderbenen, maar het kan in het algemeen op elk deel van het lichaam voorkomen.
In veel gevallen wordt de ziekte van Bowen aanvankelijk verkeerd gediagnosticeerd als eczeem of psoriasis. Na behandeling met cortison bevattende preparaten geneest de ziekte echter niet. In plaats daarvan ontstaan symptomen als roodheid van de huid of jeuk, waardoor het vermoeden van de ziekte van Bowen verhardt.
Hoe wordt de ziekte van Bowen gediagnosticeerd?
Patiënten die de ziekte van Bowen herkennen als een pijnloze huidaandoening wachten meestal tot het te laat is om de diagnose door een specialist te laten stellen. Het is echter belangrijk om vroeg naar een arts te gaan om te voorkomen dat de ziekte van Bowen verandert in witte huidkanker. Om de ziekte te diagnosticeren kan een microscoop met gereflecteerd licht, een zogenaamde dermatoscoop, worden gebruikt. Verder kan onder plaatselijke verdoving een weefselmonster (biopsie) worden genomen om de ziekte met zekerheid vast te stellen door middel van laboratoriumonderzoek.
Hoe gevaarlijk kan de ziekte van Bowen worden als ze niet behandeld wordt?
Als de ziekte van Bowen in een vroeg stadium wordt vastgesteld, is er weinig risico dat de ziekte tot complicaties leidt. Als de ziekte van Bowen echter lange tijd onopgemerkt blijft, bestaat het risico dat de ziekte ontaardt in kwaadaardige witte huidkanker. Het is daarom raadzaam om alle soorten huidveranderingen in een vroeg stadium door een dermatoloog te laten ophelderen.
Hoe wordt de ziekte van Bowen behandeld?
De ziekte van Bowen moet zo mogelijk snel worden verwijderd. Hiervoor bestaan verschillende behandelingsmogelijkheden:
- het aangetaste deel van de huid wordt onder plaatselijke verdoving uitgesneden,
- lasertherapie, waarbij een uiterst precieze laser wordt gebruikt om kleine weefselbeschadigingen te veroorzaken om de kwaadaardige cellen te stimuleren af te sterven,
- fotodynamische therapie, waarbij het aangetaste deel van de huid wordt behandeld met een lichtgevoelig middel en vervolgens wordt bestraald met een zogenaamde fotosensibilisator,
- cryotherapie, waarbij kwaadaardige cellen worden gedood door extreme kou of gerichte ijsvorming,
- door middel van lokale behandeling met chemotherapeutische middelen, die in de vorm van infusen kunnen worden toegediend.
Welke behandelmethode in elk individueel geval het meest zinvol is, hangt af van de omvang, maar ook van de aard van de ziekte. In het geval van een operatie is meestal alleen een poliklinische behandeling nodig, die slechts enkele minuten duurt en al onder plaatselijke verdoving kan worden uitgevoerd.
Wat is de prognose voor de ziekte van Bowen?
Als de ziekte van Bowen tijdig wordt behandeld, zijn de kansen op herstel goed. Het is echter mogelijk dat de ziekte van Bowen zich na enkele jaren of decennia manifesteert als een kwaadaardig carcinoom.
Als de ziekte van Bowen helemaal niet behandeld wordt, zal deze zich bij ongeveer 30 tot 50 procent van alle patiënten ontwikkelen tot een meer invasieve vorm van de tumor, die uitzaaiingen in het lymfestelsel veroorzaakt en tumorweefsel door het hele lichaam verspreidt. In het geval van uitzaaiingen is de 5-jaarsoverleving slechts 25 tot 50 procent. Het is daarom in ieder geval raadzaam om huidveranderingen in een vroeg stadium door een specialist te laten ophelderen.