Ioniserende straling


Synoniemen:: Ionisatiestraling, hoogenergetische straling

Definitie

Ioniserende straling is straling die voldoende energie heeft om elektronen uit atomen of moleculen te verwijderen en zo ionen te genereren. Het is een van de hoogenergetische fysieke invloeden en is biologisch effectief omdat het rechtstreeks schade kan toebrengen aan celstructuren en genetisch materiaal.

Soorten ioniserende straling

Deeltjesstraling: Alfa- en bètastraling, neutronen
Elektromagnetische straling: Röntgen- en gammastraling

Bronnen

Natuurlijke bronnen (bijv. kosmische straling, radon, uranium)
Kunstmatige bronnen (bijv. röntgenapparaten, kernreactoren, medische toepassingen)

Effect op biologische systemen

Ioniserende straling kan celbestanddelen beschadigen, vooral DNA. Afhankelijk van de dosis en de blootstellingstijd kunnen mutaties, celschade, kanker of acute stralingsziekte optreden. Biologische systemen hebben echter ook herstelmechanismen die de stralingsschade kunnen beperken.

Verschil met niet-ioniserende straling

In tegenstelling tot niet-ioniserende straling (bijv. elektromagnetische velden, microgolven, zichtbaar licht) kan ioniserende straling moleculen direct afbreken. Frequentie en energie-inhoud zijn bepalend voor het ioniserende effect.

Beschermende maatregelen

Afscherming (lood, beton)
Verblijfsduur verkorten
Afstand tot de stralingsbron
Dosimetrie en stralingsbeschermingsverordening

Zie ook

Stralingsbescherming - Elektromagnetische velden - Frequentietherapie - Röntgenstraling - Celschade - DNA-herstel