Co to jest glejak wielopostaciowy?

Glejak to najczęstszy rodzaj złośliwego guza mózgu, który powstaje z komórek podporowych w mózgu. Glejak zazwyczaj rozwija się w krótkim czasie i może wystąpić w dowolnym miejscu w mózgu. Glejaka można w miarę możliwości całkowicie usunąć chirurgicznie, a następnie poddać radioterapii lub chemioterapii, ale jest on nieuleczalny. Glejak wielopostaciowy jest również klasyfikowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako stopień IV, a zatem najcięższy guz mózgu. Większość dorosłych w wieku od 50 do 70 lat zapada na glejaka wielopostaciowego, chociaż odpowiednie czynniki ryzyka, które przyczyniają się do rozwoju glejaka wielopostaciowego, są nadal nieznane ekspertom medycznym.

Jak często występuje glejak?

Średnio mężczyźni są bardziej narażeni na rozwój glejaka niż kobiety. Każdego roku u około trzech na 100 000 osób rozwija się glejak wielopostaciowy, co czyni ten typ guza mózgu najczęstszym glejakiem i najczęstszym pierwotnym złośliwym guzem mózgu u dorosłych. Glejaki mogą występować w skupiskach, zwłaszcza w rodzinie, i mają wysokie prawdopodobieństwo nawrotu w ciągu pierwszego roku od diagnozy.

Jak rozwija się glejak wielopostaciowy?

Glejak rozwija się z tak zwanych komórek glejowych, które odnawiają się regularnie w podobny sposób jak inne komórki. W procesie tym mogą wystąpić błędy, które mogą prowadzić do niekontrolowanego wzrostu komórek. Glejak zazwyczaj rośnie w bardzo krótkim czasie w jednej półkuli mózgowej i rozprzestrzenia się stamtąd przez pręt do drugiej półkuli mózgowej. Jego kształt przypomina motyla. Dlatego też glejak wielopostaciowy nazywany jest również "glejakiem motylkowym".

Co powoduje glejaka wielopostaciowego?

Lekarze nie byli jeszcze w stanie wskazać przyczyny glejaka. Pewne jest jednak, że niektóre choroby dziedziczne, takie jak neurofibromatoza (NF), stwardnienie guzowate, zespół Turcota, zespół Lyncha i zespół Li-Fraumeni mogą zwiększać ryzyko rozwoju glejaka. Narażenie na promieniowanie, prawdopodobnie spowodowane przez pola o częstotliwości radiowej lub na które pacjent był narażony w trakcie radioterapii, może również sprzyjać rozwojowi glejaka.

Jakie są różne formy glejaka wielopostaciowego?

Komórki nowotworowe glejaka wielopostaciowego składają się z komórek ośrodkowego układu nerwowego (komórek glejowych), które przejmują różne funkcje. Lekarze rozróżniają pierwotną i wtórną postać guza, w zależności od tego, jak się rozwija:

• Glejak pierwotny: rozwija się w ciągu kilku tygodni ze zdrowych komórek glejowych i występuje częściej niż glejak wtórny. Glejak pierwotny występuje głównie u osób starszych między szóstą a siódmą dekadą życia.
• Glejak wtórny: powstaje z guza mózgu o niższym stopniu złośliwości i dlatego jest ostatnim stadium guza mózgu o dłuższym przebiegu. Glejak wtórny dotyka głównie osoby w wieku od 40 do 60 lat.

Jakie są objawy glejaka wielopostaciowego?

Dokładne objawy glejaka zależą od lokalizacji guza mózgu. Ogólnie można powiedzieć, że glejak powoduje bóle głowy, które występują głównie w nocy i rano. Mogą im towarzyszyć nudności i wymioty. Zaburzenia mowy lub napady padaczkowe, a nawet śpiączka, mogą być również objawami glejaka. Uderzające we wszystkich tych objawach jest to, że szybko się nasilają, co wynika z faktu, że glejak rozwija się w ciągu zaledwie kilku tygodni i szybko rośnie. Mózg nie jest w stanie tak szybko przystosować się do zmieniających się warunków ciśnienia, dlatego stan zdrowia pacjenta pogarsza się w bardzo krótkim czasie.

Jak diagnozuje się glejaka?

Diagnoza glejaka jest zwykle stawiana przez neurologa. Po zebraniu wywiadu medycznego i przeprowadzeniu badania fizykalnego, neurolog zazwyczaj przeprowadza badanie neurologiczne i neuropsychologiczne z wykorzystaniem technik obrazowania, takich jak rezonans magnetyczny (MRI), tomografia komputerowa (CT) i/lub pozytonowa tomografia emisyjna (PET) czaszki. Celem jest jak najdokładniejsze określenie guza mózgu w celu stworzenia jak najlepszych warunków do leczenia.

Jak leczy się glejaka wielopostaciowego?

Aby zwiększyć szanse pacjenta na przeżycie, lekarz zawsze będzie dążył do całkowitego usunięcia glejaka bez powodowania trwałych uszkodzeń neurologicznych, takich jak paraliż lub zaburzenia mowy. Lekarze określają to jako radykalną operację, tak zwaną resekcję. Po operacji zwykle następuje radioterapia i/lub chemioterapia. W niektórych przypadkach możliwe jest również zastosowanie tzw. pól terapeutycznych guza (TTF). Jest to leczenie zmiennymi polami elektrycznymi, które mają hamować wzrost glejaka. Wybór metody leczenia zawsze zależy od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia i charakterystyki guza.

Jeśli po zakończonej terapii dojdzie do regresji guza lub jeśli glejak nadal rośnie pomimo leczenia, lekarz może podjąć decyzję o nowej interwencji chirurgicznej i / lub radioterapii lub chemioterapii w zależności od indywidualnych potrzeb. Może również rozważyć możliwość zastosowania innych leków.

Co więcej, możliwe jest również, że pacjent, wraz z lekarzem prowadzącym, zdecyduje, że glejak nie będzie już specjalnie leczony, ale zamiast tego objawy fizyczne zostaną złagodzone, a pozostały czas życia zostanie ukształtowany w najlepszy możliwy sposób. Lekarze określają tę formę opieki paliatywnej jako "najlepszą opiekę wspomagającą". Oprócz terapii łagodzącej ból, pacjent (i jego krewni) otrzymują również opiekę psychologiczną i duchową.

Jakie są rokowania w przypadku glejaka wielopostaciowego?

Glejak jest nieuleczalny. Średnia długość życia, nawet po operacji, a następnie radioterapii i chemioterapii, wynosi nieco ponad rok i zawsze zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta i stadium guza. Jeśli 80 procent glejaka można usunąć lub jeśli pozostało mniej niż 5 cm guza, pacjent ma już przewagę w zakresie przeżycia.