Czym są oponiaki złośliwe?

Oponiak złośliwy odnosi się do złośliwego guza mózgu, który występuje raczej rzadko i stanowi zaledwie 2 do 3 procent wszystkich oponiaków. Oponiaki złośliwe powstają z opon mózgowych, a mężczyźni zapadają na tę chorobę częściej niż kobiety. Złośliwe guzy mózgu szybko się powiększają i mogą rosnąć do otaczających struktur mózgu lub do innej tkanki poprzez rozprzestrzenianie się guzów potomnych (przerzuty). Rokowanie w przypadku złośliwego oponiaka jest raczej niekorzystne i sprawia, że pooperacyjna radioterapia jest konieczna w każdym przypadku.

Jaki jest stopień zaawansowania oponiaka złośliwego?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rozróżnia trzy stopnie zaawansowania nowotworu, przy czym pierwsze dwa stopnie opisują łagodny guz mózgu. Złośliwy oponiak objawia się w trzecim i najpoważniejszym stopniu zaawansowania guza:

• Stopień III WHO: oponiak anaplastyczny jest najrzadszą formą wszystkich oponiaków i stanowi tylko około 2% wszystkich przypadków. Oponiak anaplastyczny może dawać przerzuty i w ten sposób rozprzestrzeniać się na inne struktury narządów.

 
Również Oponiaki drugiego stopnia WHO są w niektórych przypadkach nie tylko trudne w leczeniu, ale mogą nawet stać się złośliwe. Operacja może być w tym przypadku trudniejsza niż w przypadku oponiaków pierwszego stopnia WHO.

Co powoduje powstanie złośliwego oponiaka?

Podobnie jak inne nowotwory, złośliwe oponiaki są spowodowane degeneracją pewnego typu komórek. Chociaż dokładna przyczyna tej mutacji jest nadal niejasna dla ekspertów medycznych, zakładają oni, zwłaszcza w przypadku powstawania oponiaka złośliwego, że dzieci, które otrzymały radioterapię z powodu raka, ale także osoby, które przeżyły bombę atomową, mają większe ryzyko rozwoju złośliwego guza mózgu (oponiaka anaplastycznego).

Jakie są objawy oponiaka złośliwego?

Oponiak złośliwy może powodować drgawki z powodu szybkiego wzrostu. Jednak szczególnie duże guzy mogą również powodować następujące zaburzenia neurologiczne :

• Zaburzenia mowy,
• Paraliż,
• Zaburzenia widzenia,
• Pogorszenie węchu,
• w niektórych przypadkach mogą nawet wystąpić zmiany osobowości.

 
W zależności od miejsca występowania oponiaka, może on również upośledzać odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego. Może to prowadzić do stanu zwanego wodogłowiem. Bóle głowy są również częstym skutkiem ubocznym oponiaka, ale w najrzadszych przypadkach są one spowodowane bezpośrednio przez guz.

Jak diagnozuje się oponiaka?

Ze względu na fakt, że złośliwy oponiak zwykle już powoduje objawy , diagnoza na tym etapie zwykle nie jest już przypadkowym odkryciem. Pacjent zgłasza się do lekarza z powodu objawów, po czym wykonuje się tomografię rezonansu magnetycznego (MRT) lub tomografię komputerową (CT). Za pomocą środka kontrastowego można uwidocznić nieprawidłowości. Zarówno rezonans magnetyczny, jak i tomografia komputerowa mogą pokazać dokładną pozycję i rozmiar guza . Dodatkowe badanie rentgenowskie naczyń krwionośnych głowy (angiografia) może również określić , które naczynia są połączone z guzem lub czy niektóre naczynia zostały przemieszczone przez guz i tym samym ograniczają przepływ krwi .

Jak leczy się oponiaka złośliwego?

Oponiaki złośliwe zwykle rosną w sposób ciągły i uciskają mózg ze względu na swój rozmiar. Z tego powodu zwykle powodują objawy i powinny być pilnie leczone. Chirurgiczne usunięcie guza jest standardowym leczeniem w tych przypadkach. Ponieważ jednak nie zawsze jest to możliwe ze względu na lokalizację i rozmiar guza , opcją jest również terapia radiochirurgiczna . Odpowiednie leczenie zależy zatem od lokalizacji guza, ale także od jego wielkości i szybkości wzrostu. Istnieje również wiele innych czynników, takich jak ogólny stan zdrowia pacjenta.

Podczas operacji oponiak jest zmniejszany od wewnątrz na zewnątrz. W ten sposób granice z sąsiednimi tkankami mają zostać złagodzone. Chirurgicznie usuwa się i zastępuje oponę mózgowo-rdzeniową, w której znajduje się guz. Proces wymiany opon mózgowych może różnić się intensywnością u poszczególnych pacjentów . Zależy to od tego, czy guz ma gładką granicę, czy też już naciekł powierzchnię mózgu . Interwencja staje się szczególnie trudna, jeśli guz jest już zaopatrywany w krew przez normalne naczynia mózgowe. Dzięki najnowszym procedurom technicznym, takim jak rozszerzona rzeczywistość, tak zwana neuronawigacja lub śródoperacyjny neuromonitoring, neurochirurg może zajrzeć do tkanki z maksymalną precyzją i przeprowadzić interwencję z zachowaniem największych środków ostrożności.

Wszystkie oponiaki są wrażliwe na promieniowanie. W przypadku oponiaka, którego nie można zoperować, zwykle stosuje się radioterapię. Jednak guz nie może przekroczyć określonego rozmiaru do radioterapii. Jeśli ani operacja, ani radioterapia nie wchodzą w grę, alternatywą jest terapia radionuklidowa. Jest ona stosowana głównie w trudnych przypadkach z postępującą progresją choroby. W terapii radionuklidowej guz jest atakowany za pomocą leków radioaktywnych. Często stosuje się tu tak zwany radiofarmaceutyk. Jest to substancja radioaktywna, która wiąże się ze specjalnymi receptorami (receptorami somatostatyny) na powierzchni guza, uzyskując lokalny efekt promieniowania i niszcząc komórki nowotworowe.

Ogólnie można stwierdzić w odniesieniu do leczenia złośliwego oponiaka, że całkowite usunięcie guza jest prawie niemożliwe od drugiego stopnia WHO. W zależności od tego, gdzie zlokalizowany jest oponiak, może on wpływać na ważne struktury. Jest to przypadek, na przykład, jeśli oponiak znajduje się w pobliżu przysadki mózgowej lub pnia mózgu. W tym miejscu znajduje się nie tylko aorta, która odpowiada za dopływ krwi do mózgu, ale także przysadka mózgowa.

Jakie są rokowania w przypadku oponiaka złośliwego?

Szanse na całkowite wyleczenie w przypadku oponiaka złośliwego trzeciego stopnia zaawansowania są raczej niekorzystne. Dzieje się tak głównie dlatego, że guz mózgu może dawać przerzuty.