Co to jest rak nerkowokomórkowy?
Rak nerkowokomórkowy to nowotwór nerki, często nazywany również rakiem nerkowokomórkowym lub rakiem nerki. W niezwykle rzadkich przypadkach rak nerkowokomórkowy może rozwinąć się także u dzieci. W tych szczególnych przypadkach lekarze mówią o guzie Wilmsa lub nefroblastomie. W Niemczech każdego roku na raka nerkowokomórkowego zapada około 5 360 kobiet i 9 280 mężczyzn. Ponieważ rak nerkowokomórkowy prawie nie powoduje żadnych objawów, zwłaszcza we wczesnym stadium, choroba jest zwykle wykrywana tylko przez przypadek. W zależności od tego, czy rak jest zlokalizowany, czy ma już przerzuty, jest on usuwany chirurgicznie lub leczony terapią celowaną lub immunoterapią. Wskaźnik 5-letniego przeżycia po zdiagnozowaniu raka nerkowokomórkowego wynosi około 77 procent.
Jaką funkcję pełni nerka w organizmie człowieka?
Nerka znajduje się za otrzewną i pełni ważną funkcję oczyszczania krwi. Przez moczowody wydalane są nie tylko produkty przemiany materii. Nerki regulują również równowagę płynów i soli, a także równowagę kwasowo-zasadową ludzkiego ciała. Ponadto nerki odgrywają rolę w metabolizmie witaminy D i są odpowiedzialne za produkcję hormonu stymulującego krew. Chociaż dzięki nowoczesnym metodom dializy możliwe jest życie tylko z jedną nerką, funkcja nerek jest niezbędna do życia.
Co powoduje raka nerkowokomórkowego?
Rak jasnokomórkowy nerki (RCC) jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych nerki. Zazwyczaj rozwija się on w systemie kanalikowym (kanaliku proksymalnym). Jednak oprócz raka nerkowokomórkowego jasnokomórkowego, do tej pory znanych jest łącznie ponad 50 złośliwych nowotworów nerek. Jednak dla lekarzy nadal nie jest jasne, dlaczego komórki nagle rosną w niekontrolowany sposób i infiltrują sąsiednie tkanki poprzez tak zwane przerzuty. W związku z tym nie można jednoznacznie określić czynników ryzyka, które sprzyjają rakowi nerkowokomórkowemu. Jednak palenie tytoniu, nadwaga (otyłość), brak aktywności fizycznej i wysokie ciśnienie krwi (nadciśnienie tętnicze), a także przewlekłe uszkodzenie nerek i/lub niewydolność nerek należą do czynników ryzyka, które mogą sprzyjać rozwojowi raka nerkowokomórkowego. Ponadto prawdopodobieństwo zachorowania na raka nerkowokomórkowego jest od 2 do 4 razy wyższe, jeśli krewny pierwszego lub drugiego stopnia już na niego chorował. W rzadkich przypadkach rak nerkowokomórkowy może być powiązany z pojedynczym genem (zespół Hippela-Lindaua).
Jak objawia się rak nerkowokomórkowy?
Rak nerkowokomórkowy jest zwykle wykrywany przypadkowo, na przykład podczas badania ultrasonograficznego, ponieważ nie ma ukierunkowanych badań wczesnego wykrywania ani rak nie powoduje żadnych objawów we wczesnym stadium. W rzadkich przypadkach ludzie skarżą się na dość niespecyficzne objawy, takie jak zmęczenie, utrata masy ciała lub nocne poty. Zwykle jednak tylko większe guzy nerek powodują ból w okolicy nerek, który może promieniować do pleców. Na tym etapie mogą również puchnąć węzły chłonne lub może pojawić się krew w moczu. Jeśli rak rozprzestrzenił się już na kości, niektórzy pacjenci cierpią również na ból kości.
Jak diagnozuje się raka nerkowokomórkowego?
W przypadku podejrzenia raka nerkowokomórkowego lekarz najpierw przeprowadzi wywiad z pacjentem i zdiagnozuje go za pomocą procedury obrazowania, takiej jak badanie ultrasonograficzne (USG). W celu określenia stopnia zaawansowania nowotworu zostanie zlecona tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Tkanka może być również usunięta za pomocą wydrążonej igły (biopsja), która jest dokładniej badana w laboratorium i jest niezbędna do dalszego planowania terapii, ponieważ wynik dostarcza między innymi informacji o rodzaju guza. Jeśli lekarz podejrzewa, że rak już się rozprzestrzenił, przeprowadza się badanie rentgenowskie klatki piersiowej lub scyntygrafię szkieletu. W ten sposób bada się płuca, ale także kości.
Jak leczy się raka nerkowokomórkowego?
Rak nerkowokomórkowy jest zwykle usuwany chirurgicznie. Jednak warunkiem wstępnym jest to, że guz jest ograniczony do narządu i nie ma jeszcze przerzutów. Jednak ogólny stan zdrowia pacjenta również odgrywa ważną rolę w interwencji chirurgicznej.
Operacja nie oznacza całkowitego usunięcia nerki. W zależności od stadium raka i wielkości guza, usuwane są tylko komórki dotknięte chorobą, a nerka zostaje zachowana. Czasami jest to możliwe dzięki chirurgii minimalnie inwazyjnej, w której guz jest usuwany przez małe nacięcia w skórze. Alternatywną metodą dla zabiegu chirurgicznego jest zastosowanie źródeł ciepła lub zimna do tkanki guza w celu zniszczenia lub zamrożenia komórek nowotworowych. Jeśli jednak guz jest niewielki, może wystarczyć ścisła obserwacja medyczna wzrostu guza. W przeciwieństwie do wielu innych rodzajów raka, chemioterapia i radioterapia nie są skuteczne w leczeniu raka nerkowokomórkowego.
Leczenie zaawansowanego raka nerkowokomórkowego
Z drugiej strony, jeśli rak nerkowokomórkowy jest już znacznie zaawansowany i rozprzestrzenił się już na przerzuty, lekarze często nie będą już operować, ponieważ raka nie można całkowicie usunąć. Zamiast tego stosuje się leczenie farmakologiczne składające się z terapii celowanej i immunoterapii. Pierwszym leczeniem jest zwykle terapia skojarzona. Ponieważ rak nerki z przerzutami jest nieuleczalny, leczenie ma na celu złagodzenie objawów i poprawę jakości życia pacjenta.