Co to jest zespół guza hamartoma PTEN?

Zespół guza hamartoma PTEN obejmuje kilka chorób, które opierają się na mutacjach genu PTEN. Choroby te to z jednej strony zespół Cowdena (CS), a z drugiej zespół Bannayana-Rileya-Ruvalcaby (BBRS). Zwykle uwzględnia się również związany z PTEN zespół Proteusa (PS) i zespół podobny do Proteusa. Zespół guza hamartoma PTEN charakteryzuje się polipowatością przewodu pokarmowego, makrocefalią, upośledzeniem umysłowym/zaburzeniami ze spektrum autyzmu i malformacjami naczyniowymi. Występuje również podatność na różne nowotwory złośliwe, takie jak rak endometrium, rak piersi, rak jelita grubego, czerniak, rak tarczycy i rak nerkowokomórkowy.

Jak rozwija się zespół guza hamartoma PTEN?

Zespół guza hamartoma PTEN jest spowodowany zmianami genetycznymi, tj. mutacjami genu PTEN. Gen ten koduje białko PTEN. Białko to bierze udział w przekazywaniu sygnałów między komórkami w organizmie. W niektórych komórkach aktywacja białka PTEN specyficznie indukuje śmierć komórki, a tym samym kontroluje proliferację komórek w organizmie. Dlatego białko PTEN jest jednym z supresorów nowotworów . Jeśli jednak gen PTEN występuje w zmienionej formie , białko PTEN nie może już prawidłowo funkcjonować jako supresor nowotworu . Z tego powodu dochodzi do niekontrolowanej proliferacji komórek, co prowadzi do rozwoju nowotworów i wielu innych chorób. Zespół guza hamartoma PTEN z pewnością może być przekazywany przez rodziców ich dzieciom. Sposób dziedziczenia jest autosomalny dominujący. Możliwe jest również, że genetyczna zmiana w genie PTEN występuje jako nowa mutacja lub mutacja spontaniczna. Nazywa się to wówczas mutacją de novo.

Jakie są objawy zespołu guza hamartoma PTEN?

Zespół guza hamartoma PTEN występuje w około 1:200 000 przypadków i jest bardzo złożoną chorobą wieloukładową. W normalnym przypadku pacjenci wykazują tylko niektóre z możliwych objawów. Wynika to z faktu, że odzwierciedla również dużą zmienność podtypów zespołu guza hamartoma PTEN .

Jak diagnozuje się zespół guza hamartoma PETN?

Diagnozę zespołu guza hamartoma PTEN stawia się na stronie poprzez wykrycie heterozygotycznej mutacji germinalnej genu PTEN. Ta mutacja germinalna jest potwierdzana za pomocą analizy sekwencji lub analizy duplikacji . Przydatne może być również skorzystanie z badań panelowych , w których rejestrowanych jest kilka genów.

National Comprehensive Cancer Network podaje następujące kryteria diagnostyczne obecności zespołu Cowdena:

• Guzy Lhermitte-Duclos,
• Zmiany śluzówkowo-skórne,
• Trichilemmomas twarzy (łagodne guzy osłonek korzeni włosów),
• Rogowacenie okołomieszkowe,
• Zmiany brodawczakowate,
• Zmiany śluzówkowe.

 
Główne kryteria rozpoznania zespołu Cowdena

• Rak piersi,
• Nabłonkowy rak tarczycy,
• Powiększony obwód głowy, większy niż 97. percentyl,
• Rak endometrium.

 
Wtórne kryteria rozpoznania zespołu Cowdena

• Zmiany w tarczycy, takie jak wole wieloguzkowe, gruczolak,
• Upośledzenie umysłowe z IQ równym lub niższym niż 75,
• Hamartomatyczne polipy jelitowe,
• Mastopatia włóknisto-torbielowata,
• Tłuszczaki,
• Włókniaki,
• Nowotwory układu moczowo-płciowego, zwłaszcza rak nerkowokomórkowy,
• Wady rozwojowe układu moczowo-płciowego,
• Mięśniaki macicy.

Jak diagnozuje się zespół Bannayan-Riley-Ruvalcaba?

Do dnia dzisiejszego nadal nie ma jednolitych kryteriów dla diagnozy zespołu Bannayan-Riley-Ruvalcaba. Jednakże, następujące wyniki nasuwają podejrzenie obecności zespołu Bannayan-Riley-Ruvalcaba:

• Makrocefalia.
• Hamartomatyczna polipowatość jelit,
• Tłuszczaki,
• Pigmentowane plamki na żołędzi prącia.

Jak leczy się zespół guza hamartomatycznego PTEN?

W kontekście zespołu guza hamartomatycznego PTEN, w którym występuje łagodny lub złośliwy guz, terapia nie różni się od odpowiedniej terapii sporadycznie występującego guza.

Ponieważ w zespole Cowdena często występują objawy na skórze i błonach śluzowych , które nie zagrażają życiu, zaleca się następujące leczenie :

• jeśli występują objawy bezobjawowe, wystarczająca jest obserwacja w regularnych odstępach czasu,
• jeśli podejrzewa się nowotwór złośliwy, należy go niezwłocznie usunąć,
• w przypadku wystąpienia objawów na stronie , należy je leczyć miejscowo działającymi lekami , laseroterapią lub zabiegiem chirurgicznym .

Jakie środki można podjąć w celu wczesnego wykrycia zespołu guza hamartoma PTEN?

W przypadku dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat

• coroczne badanie od momentu postawienia diagnozy,
• od 8. roku życia coroczne badanie ultrasonograficzne tarczycy, jeśli badanie wyjściowe nie wykazało nieprawidłowości, odstęp między badaniami można zmienić na co 2 lata ,
• W przeciwnym razie nie zaleca się żadnych specjalnych badań w celu wczesnego wykrywania w dzieciństwie, a lekarze decydują według uznania klinicznego .

 
Dla dorosłych:

• coroczne badanie ultrasonograficzne tarczycy od osiągnięcia pełnoletności,
• coroczne badanie skóry od 30 roku życia,
• Kolonoskopia od 35-40 roku życia. W tym przypadku częstotliwość zależy od struktury tkanki i liczby znalezionych polipów,
• uSG nerek od 40 roku życia.

 
W przypadku kobiet dodatkowo od 30. roku życia:

• comiesięczne samobadanie piersi
• coroczne badanie przesiewowe w kierunku raka piersi,
• coroczny rezonans magnetyczny piersi,
• od 40. roku życia: mammografia,
• Profilaktyczna mastektomia w przypadku obecności patogennego wariantu linii zarodkowej BRCA1/BRCA2.

Jakie środki można podjąć w celu wczesnego wykrycia zespołu Cowdena?

Od momentu postawienia diagnozy

• coroczne badanie fizykalne, głównie skóry,
• coroczne badanie ultrasonograficzne tarczycy.

 
Od 18. roku życia, poniższe dotyczy również pacjentek:

• comiesięczne samobadanie piersi,
• od 25. roku życia coroczne badanie piersi przez ginekologa.

 
Od 30 roku życia dodatkowo dla pacjentek stosuje się:

• coroczne badanie piersi rezonansem magnetycznym oraz coroczną mammografię,
• w odniesieniu do raka endometrium, coroczne badanie przesiewowe przez ginekologa.

 
Od 35. do 40. roku życia wszystkich pacjentów obowiązują również następujące badania

• kolonoskopia co najmniej raz na 10 lat,
• badanie ultrasonograficzne lub rezonans magnetyczny nerek co dwa lata.

Jakie środki można podjąć w celu wczesnego wykrycia zespołu Bannayan-Riley-Ruvalcaba?

Obecnie nie ma wytycznych dotyczących Bannayan-Riley-Ruvalcaba syndrome, wczesnego wykrywania, dlatego zaleca się przestrzeganie tego samego reżimu, co w przypadku zespołu Cowdena. Niemniej jednak należy zwrócić szczególną uwagę na polipy w przewodzie pokarmowym .