Co to jest zespół Lhermitte-Duclos?

Zespół Lhermitte-Duclos jest również nazywany dysplastycznym gangliocytoma i jest rzadkim nowotworem móżdżku, który jest związany z nieprawidłowym rozwojem i powiększeniem móżdżku oraz zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym. Choroba może wystąpić z powodu mutacji w genie PTEN i dlatego jest również częścią tak zwanego zespołu guza hamartoma PTEN. Może jednak również występować jako podtyp zespołu Cowdena. Zespół Lhermitte-Duclos zwykle rozwija się u młodych dorosłych w trzeciej i czwartej dekadzie życia i rzadziej występuje u dzieci. Zespół Lhermitte'a-Duclosa został po raz pierwszy opisany w 1920 r. przez Jacques'a Jeana Lhermitte'a i P. Duclosa i nosi ich imię.

Jak różnicuje się zespół Lhermitte-Duclos?

Według klasyfikacji nowotworów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), , dysplastyczny gangliocytoma należy do stopnia I nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Zespół Lhermitte'a-Dulosa charakteryzuje się zarówno łagodnymi nowotworami, jak i wadą rozwojową, co nadal utrudnia dokładną klasyfikację na etapy nowotworu. Wśród naukowców jest zatem również sporne, czy zespół Lhermitte-Duclos jest hamartoma.

Co powoduje rozwój zespołu Lhermitte-Duclos?

Zespół Lhermitte-Duclos jest chorobą genetyczną, tzn. powstaje w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania jednego lub więcej genów (mutacje). Eksperci medyczni wiedzą, że w szczególności gen supresorowy nowotworu PTEN może wywoływać warianty chorobowe zespołu Lhermitte-Duclos. Mutacja germinalna leży również u podstaw zespołu Cowdena. Mutacja PTEN prowadzi do zaburzeń fałdowania i migracji komórek w móżdżku. Ogólnie rzecz biorąc, gen PTEN koduje wielofunkcyjny enzym fosfatazę.

Jakie są objawy zespołu Lhermitte-Duclos?

Mniejsze zmiany spowodowane zespołem Lhermitte'a-Dulosa są zwykle bezobjawowe. Czasami jednak mogą powodować następujące objawy:

• Ból głowy,
• Drżenie,
• Nudności,
• Dysfunkcja móżdżku,
• mechaniczna niedrożność odpływu w obszarze kanałów odprowadzających płyn mózgowo-rdzeniowy (wodogłowie okluzyjne),
• Uszkodzenie komórek nerwowych w móżdżku i rdzeniu kręgowym (ataksja),
• Zaburzenia widzenia,
• Porażenie nerwów czaszkowych

 
Jeśli gangliocytoma jest większy, może wystąpić tak zwany wodogłowie okluzyjne z dysfunkcją móżdżku i zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym. Ponadto mogą wystąpić następujące nieprawidłowości

• zwiększony wzrost tkanki mózgowej (megalencefalia),
• zmniejszona rotacja kory mózgowej (mikrogyria),
• Poszerzenie wypełnionego płynem kanału centralnego w rdzeniu kręgowym (hydromyelia),
• Pojawienie się nadliczbowych palców u rąk lub nóg (polidaktylia),
• częściowy gigantyzm,
• Olbrzymi język (makroglosja).

Jakie choroby współistniejące mogą być spowodowane przez zespół Lhermitte-Duclos?

Zespół Lhermitte'a-Dulosa może powodować następujące choroby współistniejące:

• Zespół Cowdena: dziedziczony autosomalnie dominująco zespół, w którym powstają hamartomy wszystkich trzech liścieni,
• Zaburzenia tworzenia kości korowej (warstwa kości otaczająca tkankę wewnętrzną, tzw. spongiosa, kości zewnętrznej),
• Heterotopia istoty szarej: zwykle tworzy się w obozie rdzeniastym i korze mózgowej,
• Wady rozwojowe kory mózgowej (polimikrogyria)

Jak diagnozuje się zespół Lhermitte-Duclos?

Zespół Lhermitte'a-Dulosa można zdiagnozować za pomocą zwykłych technik obrazowania:

• Zdjęciarentgenowskie: Nieprawidłowa tkanka obejmuje korę móżdżku i zwykle ogranicza się do jednej półkuli. W niektórych przypadkach może rozciągać się na vermis, ale rzadko przenika do przeciwległej półkuli.
• Tomografia komputerowa:pokazuje guz w móżdżku, który w niektórych przypadkach może zawierać zwapnienia i jest zwykle ograniczony do jednej półkuli. Tylko w rzadkich przypadkach dotyczy to również móżdżku.
• Rezonans magnetyczny: pokazuje dotknięty obszar jako wzorzystą tkankę przypominającą tygrysią skórę. Jeśli rezonans magnetyczny jest wykonywany ze środkiem kontrastowym, nagromadzenie gadolinu nie może być uwidocznione.

 
Z histopatologicznego punktu widzenia, w zespole Lhermitte'a-Dulosa stwierdza się dysplastyczne komórki Purkinjego, które pęcznieją hipertroficznie i po pewnym czasie wakuolizują (są wypełnione ubytkami). W zespole Lhermitte-Duclos uderzające jest również to, że warstwy móżdżku są odwrócone, a warstwa komórek ziarnistych jest w dużej mierze zastąpiona . Z reguły dysplastyczne gangliocytomy móżdżku występują pojedynczo i tworzą się tylko po jednej stronie.

Jak leczy się zespół Lhermitte'a-Dulosa?

Jeśli zespół Lhermitte-Duclos nie powoduje żadnych objawów, terapia nie jest początkowo konieczna. Jeśli wystąpią objawy neurologiczne , guz można zmniejszyć operacyjnie , aby w ten sposób zmniejszyć również ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Całkowite usunięcie guza zwykle nie jest konieczne i w większości przypadków jest niezwykle trudne ze względu na lokalizację guza. Często zdarza się, że guz rozwija się ponownie po pewnym czasie (nawrót).

Jakie są rokowania w przypadku zespołu Lhermitte-Duclos?

Ponieważ zespół Lhermitte-Duclos przypomina zespół Cowdena, choroba niesie ze sobą zwiększone ryzyko rozwoju innych nowotworów, takich jak rak piersi, tarczycy i/lub endometrium. Pacjenci powinni zatem regularnie poddawać się badaniom obrazowym tych części ciała, aby w razie potrzeby zdiagnozować i leczyć nowotwór we wczesnym stadium.

Jak można zapobiegać zespołowi Lhermitte-Duclos?

Zespół Lhermitte-Duclos jest chorobą dziedziczną. Ponieważ przyczyna choroby leży w genach, jak dotąd nie ma prawie żadnych środków zapobiegawczych, aby zapobiec zespołowi Lhermitte-Duclos. Istnieje jednak możliwość, zwłaszcza w planowaniu rodziny, skorzystania z poradnictwa genetycznego. Ponadto, członkowie rodziny osoby dotkniętej chorobą powinni zostać szybko przebadani pod kątem zespołu Lhermitte-Duclos, aby również rozpocząć leczenie na wczesnym etapie.